КӨРҮСТҮБҮТ КҮӨХ МААЙЫ
Санаабын сааһылыы сытаммын,
Оҕочоос саастарбар сырыттым.
Үп-үрүҥ кумааҕы буламмын,
Эйэ дьол холуубун кырыйдым.
Холууппун уһун маска саайдым,
Чоҕунан хараҕын оҥордум.
Тилиннэ, кынатын саратта,
Ураатаан уруй хаһыытаата.
Сиэмминээн тиэргэни кэрийдэ,
Шары көрдүүрдүү элиэтээтэ.
Оҕом тутатына өйдөөтө.
Моонньугар саарыгы эрийдэ.
Чэбдикчэй кэрэчээн салгыҥҥа
Көрүстүбүт бүгүн Күөх Маайы.
Үтүөнү түстүүр ылааҥҥыга
Ыллаатыбыт сааскы ырыаны.
Сунтаар, 01.04.2020 сыл.
https://www.instagram.com/p/B_o40uCF5Jf/?igshid=2psygpkozo83
Кэллэ ыам ыйа
Кэллэ ыам ыйа барахсан
Күн уотунан күлүмүрдээн,
Күлэн-үөрэн мичээрдээн,
Күөх ньаассынын тэлгэтэн.
Ыам ыйыгар барыбыт
Ыанньыйбыт ыра санаабыт
Ыраас- сырдык баҕабыт
Ыксаласпыт кэмнэрэ.
Сэрии суостаах дьайыытын
Уодьуганнаабыт күннэрин,
Сэттэ уон биэс сыл устата
Сибэккилээх үөрэ көрсөбүт.
Кыайыы, ситиһии көтөллөнөн,
Кэллэ кэрэ, сырдык кэммит
Ыам ыйын тохсус күнүн
Уруйдуур Улуу күммүт.
Ахтан санаан ааһабыт,
Аһынабыт уоттаах сэриигэ
Олохторун толук уурбут,
Оҕочоос саха саллааттарын.
Хараастабыт харах уулаах
Хаарыан дьоммутун сүтэрэн,
Хаһан даҕаны хатыламматар
Хара дьайдаах сэрии, өлүү.
Кэтии Лэчил.
https://www.instagram.com/p/B_r36awlAgN/?igshid=6c4dtyhj7wbu
ЭЙЭ ЫРЫАТА
Мин Сахам сиригэр,
Киэн Лена биэрэгэр,
Ымыылар ыллыыллар.
Хатыннар хамсыыллар.
Мин Сахам сиригэр,
Куөх хочо күөнүгэр
Cahapxай бурдуктар
Саһарба курдуктар.
Хотугу кыраайбыт
Хорсун дьон дойдута,
Үөрүүнэн барбарбыт
Дьол, эйэ дойдуга.
Сахалар, нууччалар,
Эбээннэр, чукчалар.
Эйэни айабыт,
Дьолбутун тутабыт.
Эйэни комускээн,
Балыктыы барабыт,
Булт бултаан, көмүстээн.
Тайҕаҕа хаамабыт.
Ийэ сир этиэгэ —
Ыстыыгы ылыахпыт.
Ханнык да өстөөҕү
Хайаан да кыайыахпыт!
Леонид Попов
1954с.
ТУРУГУРДУН МААЙ!
Күн, кыһыл көмүс
Сыгынньах устээх уол буолан,
Алаас үрдүк тыа күрүөтүн
Мэниктээн аттыы миинээт,
Хаһыытаата:
<<Туругурдун Маай!>>
Саҥа турбут тырып чыычаах,
Өҥкөр тиит төргүү мутугар
Чөкөс гына түһээт, Ыллаата:
«Туругурдун Маай!>>
Кыһыл кустук самолет,
Aahap былыттары тыыра
Куһууран тахса-тахса, Дорулаата:
«Туругурдун Маай!>>
Парадтаан түллэр норуот,
Кырбаһа кыынньар кутаа уот
Знамялары күлүбүрэтэ-күлүбүрэтэ,
Уруйдаата, Ураатаата:
<<Туругурдун Маай!>>
«Туругурдун Маай!>>
Бүөтүр Тобуруокап
КОЛХОЗ КУУМНАТЫГАР
— Тапталлаабым Наскыйаана
Хаһыатынан хайбанна,
Колхоз туйгун үлэһитэ
Хорсунугар чиэ…
— Былдьаһыкка туттумахтаан
Быйан аһын ыраастаан,
Туттан-хаптан, түсүһэн ис,
Үелээннээ5им тракторист!
Итн курдук, эрдэ туран,
Ырыа ыллаан дуоратан
Күргүөм күүһун күүрдэн бичи
Көбүттүбүт күрэги.
Малатыылка инсэтийэн,
Түүтэхтэммит бурдугу
Тимиринэн кимирийэн,
Силбиэтэннэ, обургу!
Атырдьахсыт куоталаhан
Бырахпахтыыр түүтэби,
Атас кыыһа массыынаба,
Быатын былан, симпэхтиир.
Түүтэхпитин түрүлгэннэ
Кууста сырдык-харана.
Тупур-талыр тиииргэннэ
Куолас аhа тооронно.
Суолах устун кутулунна
Бурдук көмүс туораҕа,
Күөрэ-лаҥкы тибилиннэ
Кини отун күөдэлэ.
Хорсун үлэ хотуутунан
Күммүт күлүм уоттанан,
Колхоз үрдүк кыайыытынан
Күүллээх бурдук ыстанна.
А.Абаҕыыныскай
ҮЛЭ ДЬОЛО
Холум аһылла, тиритэ,
Күннүктээн үлэлээтим.
Күүс-уох өһүллэр үлэтэ
Көрүөхтэн кэрэтин биллим.
Атахпын нэһиилэ сыһан,
Аа-дьуо дьиэбэр барабын.
Көмүс көлөһүммүн ыһан
Киэн туттардыы хаамабын.
Сөрүүн тыал миэхэ сипсийэр:
«Сэгээр, үлэһит киниэ,
Ыймахтаа дуу сэниэ эбэр
Ыраас салгыммыттан»,- диэн.
Дьиэбэр ийэкэм кэтэнэр,
Дьикти сылаас чэйин кутан.
Сарсынныга күүс эбиллэр
Үлэ дьолугар анаан.
Саргылана Спиридонова-Кэнэмэс Кийиитэ
Сандал сааһы үөрэ көрсүн,
Сахам дьоно, бар дьонум:
Төрөтүн төрүөх төрөлүн,
Күүтүн үүнүү өлгөмүн.
Сэлиэһинэйи, ньэчимиэни
Үүннэрбэт буолбуттара?..
Сир Ийэ үөрдэ,
буор Ийэ үөрд:
Эмиэ сиэмэ ыһыллан,
Эмиэ сырдык,
эмиэ кэрэ
Кэскил ыраланан.
Үөрдүлэр көмүс киистэни
Долгуннурда оонньоору
Бүлүү, Амма, киэн Өлүөнэ
Тыал диэн ааттаах оҕолоро.
Сандал сааһы үөрэ көрсүн,
Сахам дьоно, бар дьонум:
Төрөтүн төрүөх төрөлүн!
Күүтүн үүнүү өлгөмүн!
Семен Данилов
МААЙ ЫРЫАТА
ЛЕОНИД ПОПОВ
Кэрэ Маай кырдалга кэллэ дии,
Ньургуһун от буолан үүннэ дии,
Кэрэ Маай мин хоспор киирдэ дии,
Күн буолан түннүкпэр күллэ дии.
Мин тулам бүтүннүү сырдаата,
Мин тулам бүтүннүү ыллаата.
Дьолломмут сүрэҕим таптаата.
Доҕоруом, эйигин таптаата.
Ыам ыйын сайаҕас салгына,
Ыам ыйын сардаҥа чаҕыла
Олоххо куруутун баар буоллун,
Сүрэххэ куруутун баар буоллун!
1964 c.
ЭҔЭРДЭ ЫРЫАТА
Ол көҥүл дойдуттан-
Мин Сахам сириттэн,
От, бурдук быйаннаах
Колхозтаах алаастан,
Туундара тулуурдаах
Сонордьут дьонуттан
Мин манна эһиэхэ
Эҕэрдэ аҕаллым,
Сахалыы ырыабар
Уруйу, айхалы.
Аатырар Өлүөнэм
Айгыстар уораана,
Көмүстээх Алданым
Көмүөлүн чаҕыла,
Үүт Бүлүүм илгэлээх
Сиккиэрэ буоламмын-
Хотугу дойдубут
Күн дьолун кэпсиибин,
Көҥүл сир кэхтибэт
Өрөгөй мичилин.
Дьүкээбил уоттарын
Дьиктилээх килбиэнин,
Хоту сир силлиэтин
Ахсаабат эрчимин,
Мин дьонум эйэлээх
Мичээрин иҥэрбит
Мин ырыам эһиэхэ
Эйэни этиэхтин,
Айхалы, мичили,
Уруйу кэпсиэхтин.
Семен Данилов
МААЙЫ КӨРСӨ
Маайы көрсө түннүк тааһа
Күлүмүрдүү ырааһырбыт,
Мааны хурустаал вазаҕа
Күөх киистэ номнуо тыллыбыт.
Чуумпу алаһа дьиэҕитин
Дьоро саас урутаан булбут,
Чугас дьоҥҥун, бэйэҕин
Дьол туругунан кууспут.
Ахтылҕаннаах саас сыта
Ас сытыныын булкуспут,
Аламаҕай ыам ыйа
Алгыс тыынынан туолбут.
Үлэ, Кыайыы өрөгөйө
Барыбытын өрүкүтэр,
Үөрүү-көтүү сөлөгөйө
Бүтэйдии сүрэххэ иҥэр.
Саргылаана Спиридонова-
Кэрэмэс Кийиитэ.
30. 04. 2021 с.