Улуустааҕы “Ньургуһун” литературнай түмсүү быйыл 50 сыла. Биһиги оройуоҥҥа 1972 сыллаахха айар үлэнэн дьарыктанар дьону түмэн “Ньургуһун” диэн ааттаах литературнай куруһуок тэриллибитэ. Салайааччынан “Ильич уоттара” хаһыат үлэһитэ Серафим Пудович Саввинов талыллыбыта. Серафим Пудович айар идэлээх дьоннуун ыкса алтыһан, “Ньургуһун” түмсүү сэбиэтинэн талыллыбыта. Түмсүүгэ сааһыттан тутулуга суох айар талааннаах дьон, култуура эйгэтин үлэһиттэрэ, уус тарбахтаахтар бары кытталлара. “Ньургуһун” литературнай түмсүү Сунтаарбыт улууһугар баара улахан үөрүү буолар. Ол курдук, балаҕан ыйын 1-2 күннэригэр “Сунтаар миигин ыҥырар-2022” VI ырыа-хоһоон түһүлгэтэ Сергей Зверев – Кыыл Уолун аатынан улуустааҕы норуот айымньытын киинигэр ыытылынна.
Балаҕан ыйын 1 күнүгэр “Ньургуһуннар – айар куттар” диэн литературнай түмсүү кыттыылаахтарын айар талааннарын быыстапката үөрүүлээхтик аһылынна. Быыстапканы түмсүү көхтөөх чилиэнэ Кутанаттан Зинаида Васильева-Сыралы арыйда. Быыстапкаҕа араас интэриэһинэй оҥоһуктары көрөн мустубут дьон сөҕө-махтана көрдө. Маны тэҥэ, «НьургуҺун 50 сыла» кинигэ быыстапкатын Л. А. Попов аатынан Сунтаар улууһун киин модельнай библиотекатын ааҕааччыны кытта үлэлиир салаа кыл.библиограба Лидия Валентиновна Чирикова билиһиннэрдэ. Ыалдьыттар көрөн-истэн аһара диэн сэҥээрдилэр.
“Ньургуһунтан көппүт ырыалар” үбүлүөйдээх кэнсиэр. Манна кыттыыны ыллылар саха эстрадатын чаҕылхай сулустара Тамара Попова – Хадаана, Фатина Иванова – Дунаайа, Анна Тотонова, Дуолан уонна Анита Трофимовтар, Иван Иванов уо.д.а олохтоох ырыа айааччылар, ырыаһыттар тэрээһини киэргэттилэр.
Онтон балаҕан ыйын 2 күнүгэр Кутанаттан айар талааннаах Ньургуйаана Иванова -Сыдьаайа хоһоонугар, Родион Амонов матыыбыгар «Ньургуһун» литературнай түмсүү гимнэ сүрэхтэннэ. Саҥа ырыаны киин бибилэтиэкэ кэрэ-нарын кыргыттара толорон ньургуҺуннарга, бар дьоҥҥо ыллаан сэргэхситтилэр. “Мин оҕолорум– мин хоһооннорум” кинигэ атыыта, автограф-сессия буолан ааста. Манна Сунтаар бастакы поэтэссата, суруйааччылар норуоттар икки ардыларынааҕы Сойуустарын чилиэнэ Саргылаана Спиридонова – Кэрэмэс Кийиитэ, суруйааччы, суруналыыс Иван Николаев – Уххан, Саха норуодунай поэта Иван Гоголев – Кындыл аатынан бириэмийэ лауреата, РФ Суруналыыстарын сойууһун, СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, “Күрүлгэн” литературнай альманах редактора Афанасий Гуринов – Арчылан уо.д.а. автограф биэрэн, хаартыскаҕа түһүссэн ааҕааччыларга бэлэх ууннулар.
Маны сэргэ, “Ньургуһун түмсүү — 50 сыла” кинигэ быыстапката, уус-уран оҥоһуктар, сувенирдар быыстапка-атыыта тэрилиннэ.
“Сунтаар миигин ыҥырар” саха норуодунай поэтын Леонид Андреевич Попов аатынан улуустааҕы VI ырыа-хоһоон түһүлгэтин үөрүүлээх арыллыытыгар бастакы “Ньургуһуннар”, түмсүү салайааччылара уонна билиҥҥи чилиэттэрэ, ыҥырыылаах ыалдьыттар, «Харалдьык» саҥа үүнэн-сайдан тахсан эрэр литературнай түмсүү чилиэттэрэ парааттаан таҕыстылар.
“Хоһуйар хоһооннорбор олох кинигэтин арыйабын…” хоһоонньуттары истии хоһоонньуттар көҥүл түһүлгэлэрэ саха норуотун бэйиэтэ Леонид Андреевич Попов аатынан “Сунтаар миигин ыҥырар”VI ырыа-хоһоон түһүлгэтин чэрчитинэн ыытылынна. Түһүлгэҕэ улуустааҕы “Ньургуһун” литературнай түмсүү айар куттаахтар мустан хотоҕостуу субуллар хоһооннорун аахтылар, ырыа-тойук да дьиэрэйдэ, сайдам иэйии саҕылынна, сыккыс санаа тыргылынна. Түһүлгэни Елена Антонова-Күн Сиккиэрэ хоһоонунан арыйда. Салҕыы айар куттаахтар биир-биир улахан сыанаҕа тахсан хоһооннорун ааҕан мустубут ыалдьыттарга, кыттааччыларга бэлэх ууннулар. “Ньургуһун” түмсүү бу сыллар устата, чахчы да, айар куттаах дьону бэйэлэрин тула түмпүттэрэ, нэһилиэк, улуус култууратын тэрээһиннэригэр кыттар биир көхтөөх, күүстээх түмсүү буолбуттарын көрдөрдүлэр. Бу түһүлгэҕэ сахабыт литературатын бас-көс дьоно кэлэн ыалдьыттаабыттара тэрээһини үрдүк суолталаата. Манна 31 киһи кыттыыны ылла. Хоһоонньуттар көҥүл түһүлгэлэрэ табылынна!
“Сунтаар сылаас кутаатын, түөспэр илдьэ сылдьабын” тэрээһин үөрүүлээх түмүктээһинигэр “Ньургуһун хоһуйар түһүлгэтэ”, “Кэмчи кэрчиктэр” күрэхтэр, “50 сылга – 50 бастыҥ ” аһаҕас аахсыйа түмүктэрэ тахсан биллэрилиннилэр.
“Ньургуһун хоһуйар түһүлгэтэ” күрэххэ, 18 тэттик кэпсээннэр киирдилэр.
Дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлээтилэр: Саргылана Спиридонова – Кэрэмэс Кийиитэ, Афанасий Гуринов – Арчылан, Анатолий Данилов — Аман. Түмүгэр, дьүүллүүр сүбэ бастыҥ аатынан талла Дьаархан орто оскуолатын учууталын Августина Попованы.
“Кэмчи кэрчиктэр” күрэх. “Симэх” диэн бэриллибит тиэмэннэн кыра кээмэйдээх тута хоһуйууга күрэххэ барыта 24 киһи кыттыыны ылла. Дьүүллүүр сүбэ кыайылааҕынан ааттаата Михаил Семеновы. Тута хоһуйуулара бастыҥнарынан ааттаннылар. Ол курдук, кэтэхтэн ыытыллыбыт
“50 сылга – 50 бастыҥ айымньы” аһаҕас аахсыйа түмүгэр 66 үлэ киирдэ. Ол үлэлэртэн 50 бастыҥ айымньылар саҥара кинигэ хомуурунньугар киириэхтэрэ.
Икки күннээх тэрээһини Михаил Евсеев-Кураһаай Мэхээлэ оһуохайынан түмүктэннэ, дьон-сэргэ сэҥээрбитин, астыммытын бэлиэтээтэ, тэрийээччилэргэ махтаннылар.
«Ньургуһун» литературнай түмсүү 50 сыллаах юбилейа 2 күнү супту өрө көтөҕүллүүлээхтик, олус кэрэхсэбиллээхтик бэлиэтэннэ. Улуус библиотекатын үлэһиттэрэ директор Изабелла Ивановна Жиркова салалтатынан сүүрэн-көтөн, олус үрдүк таһымнаах тэрээһини ыыппыттарын сөҕө, хайгыы көрдүм. Сунтаардар ыалдьытымсахтарын өссө төгүл туоһулаатылар. Үлэһиттэр бары биир форма таҥастаахтара, оҕуруолаах, сахалыы моһуоннаах түөскэ кэтиллэр киэргэллэрэ наһаа уратытык, кэрэтик көстөрүн, киһи хараҕын үөрдэрин бэлиэтиибин. Онон бу тэрээһиҥҥэ сылдьан олус астыммыппын этэбин, улаханнык махтанабын!», — диэн хоһоонньут, суруйааччы Зоя Владимировна — Зоя ИМ истиҥ санаатын ааҕарга улахан үөрүү. «Дьэ, өрөгөйдөөх, күүтүүлээх үлүлүөйбит этэҥҥэ ааста. Киирэн кыттыбыт «Ньургуһуннарг» барҕа махталбытын тириэрдэбит. Үбүлүөй тэрээһинигэр, алаадьылаан лаһыйан, кымыс көөнньөрөн дыргытан киллэрбит дьоҥҥо Улахан Махтал! Библиотекабыт коллективар Улахан Махтал ! Иилээн саҕалаан,бэрийэн тэрийэн ыыппыккытыгар! Санаабыккыт сатана, баҕарбыккыт баар буола турдуннар ! Доп доруобай буолуҥ, айа, кэрэни тарҕата туруҥ !», — диэн «Ньургуһун» литературнай түмсүү айар куттаах чилиэттэрэ бэлиэтииллэр.
