Күн Айыы кыыһа КҮНДЭЛЭЙЭ — айылҕа оҕото / [Хомуйан оҥордулар: А.Ф. Тотонова — Күн Күөрэгэйэ, С.В. Чемезова, А. В. Тотонова; бэчээккэ бэлэмнээтэ Э.Н. Семенова — Сэргэ кыыһа Тускулаана]. — Дьокуускай : ХИФУ Издательскай дьиэтэ, 2024. — 144 с.
Кинигэҕэ Саха сирин этиэхтэн кэрэ-дьикти айылҕалаах маанылаах сиригэр — Сунтаар Кэмпэндээйитигэр сындыыс сулустуу чаҕылыс гынан ааспыт ураты аналлаах, айдарыылаах кыыс оҕо туһунан киһини долгутар ахтыылар түмүллэн киирдилэр.
Уйгууна Тотонова ситэ олорботох олус кылгас олоҕор төрөппүттэригэр, аймах билэ дьонугар эрэ буолбакка, оҕо сааһын, оскуолаҕа, лицейгэ уонна саҥа үөрэнэн испит үрдүк үөрэҕин кыһатыгар алтыспыт дьүөгэлэригэр, биир саастаахтарыгар уонна учууталларыгар умнуллубат сырдык өйдөбүлү хаалларбыта. Ол кини ураты талааннааҕыттан, тулатынааҕылары бэйэтигэр тардар ис киирбэх, үөрүнньэҥ үтүө майгытыттан, аһыныгас, уйаҕас дууһалааҕыттан, күн кэриэтэ үтүөнү, кэрэни эрэ сыдьаайан ааспытыттан тутулуктаах. Сахаҕа «олус ыраас, сырдык киһини Үрдүк Айыылар буэрэйдээх-буруйдаах, атааннаах-мөҥүөннээх сирдээҕи олохтон эрдэ бэйэлэригэр ылаллар» диэччилэр. Кинилэр үөһэттэн син уруккуларын курдук бар дьоннорун араҥаччылыы-арчылыы сылдьаллар диэн өйдөбүл баар.
Бу кинигэ Күн Айыы кыыһа КҮНДЭЛЭЙЭ — айылҕа оҕото диэн сахалыы анал ааттаммыт, үйэтэ уһаабыта буоллар, бүтүн омукка Айыы Умсуур кэриэтэ абыраллаах аналлаах үчүгэйкээн кыысчаан туһунан өйдөбүлү үйэтитэр суолталаах.
Васильева-Умтичана, Марианна Серкановна.
Номох буолбут олох / М. С. Васильева ; бэчээккэ бэлэмнээтэ М. В. Спиридонова ; уруһуйдаата Л. В. Федорова. — Дьокуускай : Дани-Алмас, 2025. — 128 с.
Кинигэҕэ Умтичаана ийэтин номох буолбут олоҕун кэпсээн гынан киллэрдэ. Маны таһынан, кини бииргэ төрөөбүттэрин айымньылара, төрөппүттэрин туһунан истиҥ ахтыылара киирдилэр. Кинилэр үтүө ааттара ыччаттарыгар салҕаннын, үтүө олохторо холобур буоллун, хас биирдиилэригэр биэрбит талааннара көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ сайда турдун диэн Сэмиэнэптэр — Серканнар хомуурунньуктарын ааптар бар дьонугар-сэргэтигэр тиэрдэр.
Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
Сүгүрүйэбит, махтанабыт, киэн туттабыт / хомуйан оҥордо О. И. Трифонова. — Дьокуускай : Дани-Алмас, 2024. — 192 с.
Кинигэҕэ Сунтаар улууһун Кириэстээх нэһилиэгин оскуолатын учуутала, дириэктэрэ, үлэҕэ, олоххо дьулуурдаах үтүөкэннээх киһи Илья Васильевич Трифонов суруйан хаалларбыт ахтыылара, ыстатыйалара, кэпсээннэрэ бастыҥ миэстэни ылаллар. Ону кытта Илья Васильевич уонна кини олоҕун аргыһа, учуутал Милитория Ивановна Амбросьева тустарынан оҕолорун, сиэннэрин, аймахтарын, бииргэ үлэлээбит дьоннорун, үөрэппит оҕолорун иһирэх ахтыылара киирдилэр.
Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
«Таммахтар». Айар куттар алтыһыылара / Хомуйан оҥордулар Владимирова А.С., Птицына М.И. — Дьокуускай, 2016.
Мэҥэ Хаҥалас улууһун «Таммахтар» литературнай холбоһук тэриллибитэ 45 сылын көрсө (1971-2016) чилиэннэрин уонна айар үлэҕэ холонор ааптардарын айымньыларын хомуурунньуга.
Ааҕааччы киэҥ эйгэтигэр ананар.
Федотова, Зинаида Дмитриевна.
Киһи барыта кэрэхсэнэр кэрэлээх / Зинаида Федотова — Дьол Кыыма. — Дьокуускай : Дани-Алмас, 2025. — 112 с.
Холобур буолар улахан олоҕу олорбут дьоннор олохторо дьоҥҥо-норуокка, кэлэр кэнчээри ыччакка кэпсэлгэ сылдьаннар, уос номоҕор хааланнар сойбот сонун, кэрэ кэпсэл буоллуннар.
Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
Дьол Кыыма.
Киһи буолан килбэй : тэттик олоҥхо, үгэлэр, остуоруйа, кэпсээннэр / Зинаида Федотова — Дьол Кыыма. — Дьокуускай : Айар, 2024. — 152 с.
Ааптар кинигэтигэр саха норуотун уус-уран тылынан айымньылара, кэпсээннэрэ киирдилэр. Сааһыттан тутулуга суох — оҕо, эдэр ыччат, улахан дьон — ким баҕарар саха норуотун айымньыларын кытта билсэллэригэр, үөрэтэллэригэр улахан туһалаах буолуоҕа.
Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
Николаева — Угинка, Инна Николаевна.
Ойуур суолларынан : кэпсээннэр / И. Н. Николаева-Угинка. — Дьокуускай : Дани-Алмас, 2024. — 88 с.
Агентство CIP НБР Саха
Кинигэҕэ ааптар булчут, табаһыт дьон тылыттан суруйбут кэпсээннэрэ киирдилэр. Булт туһунан умсугутуулаах кэпсээннэртэн ааҕааччы айылҕаҕа, булка сылдьыы сиэрин-туомун, булчут төрүт үгэстэрин билиэ.
Орто сүһүөх оскуола оҕолоругар ананар.
Николаева, Инна Николаевна.
Мичил хоһоонноро : / Инна Николаева. 2-с таһаарыы. — Дьокуускай : Сайдам, 2025. — 80 с.
Ааптар бу кинигэтигэр оҕоҕо ааҕан биэрэргэ анаммыт хоһооннор киирдилэр. Хоһооннор сүрүн соруктара оҕоҕо айылҕаҕа харыстабыллаах буолууну, дьиэ кэргэҥҥэ истиҥ сыһыаны, төрөөбүт тылга тапталы иитии, араас идэни билиһиннэрии, олох, эйэ күндүтүн өйдөтүү.
Кинигэ иитээччилэргэ, төрөппүттэргэ уонна ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
Мин баарбын… / Хомуйан оҥордулар Гермогенова Л.В., Беляева А.Э., Николаева И.Н.; — Дьокуускай: Ю.А. Гагарин аатынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин типографията, 2025. — 200 с.
Кинигэҕэ Сунтаар улууһун олохтооҕо, анал байыаннай дьайыы кыттыылааҕа Артур Эдуардович Гермогенов — Чингис олоҕун, үлэтин туһунан ыстатыйалар, ахтыылар, хаартыскалар киирдилэр.
Уххан. Иэйик хоһуйа : хоһооннор / Уххан. — Дьокуускай : Айар, 2022. — 192 с.
Биллэр уопсастыбанньык хоһоонноругар төрөөбүт тылын, сирин-уотун, саха төрүт култууратын кэскилин туһугар санаалара ааҕааччыны толкуйдаталлар, актыыбынай олоххо угуйаллар. Ааптар үгүс айымньылара ырыа буолан кынаттанан дьоҥҥо-сэргэҕэ киэҥник биллэллэр.
«Кэскиллээх олохпут кыһата» [ахтыылар] — Редактордар: С.А. Григорьева, Е.Э. Егорова; — Дьокуускай, 2023. — 524 с.
Кинигэҕэ Сунтаар улууһун Бүлүүчээн оскуолата, бүгүҥҥүнэн Василий Гаврильевич Акимов аатын сүгэр лиссиэй-интэринээтэ 120 сыллаах устуоруйатын, үлэтин-хамнаһын. ситиһиилэрин туһунан араас сылларга үлэлээбит учууталлар, көмүс куорсун анньынан тахсыбыт үөрэнээччилэр суоппар, тырахтарыыс, болуотунньук, ынах ыаччы, иистэнньэҥ идэлэрин оскуола сахтан толору баһылаан, үлэни өрө тутан, иитиллэн, хатарыллан, олоххо толору бэлэмнээх буолан тахсалларыгар, кэрэни кэрэхсиир, үтүөнү өйдүүр дьон буола улааталларыгар туһуламмыт араас хайысхалаах, үгүс сыралаах үлэлээх, дуальнай үөрэхтээһининэн республикаҕа эрэ буолбакка, бүтүн Сойууска биллибит, үөрэтэр уопутун Сойуус тас өттүгэр билиһиннэрбит күргүөмнээх үлэтин туһунан ахтыылар киирдилэр. Бу үөрэх кыһатыгар араас сылларга үлэлээн-хамсаан, үөрэнэн ааспыт дьон сырдык мөссүөннэрэ үйэтитиллэн, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ уос номох буола үтүө өйдөбүнньүк буолуо.
Розалия. С любовью и заботой к людям и семье / Том V серии книг Александра Акимова «И снег, и ветер…» / редактор-составитель Е.В. Степанова. М.: Порт приписки, 2024. — 144 с.: ил.
В книгу «Розалия. С любовью и заботой к людям и семье» вошли свидетельства современников о Розалии Иудовне Акимовой, жене государственного деятеля Республики Саха (Якутия) Александра Константиновича Акимова. В связи с Годом семьи и детства Розалия Иудовна Акимова, врач-отоларинголог с 40-летним стажем, заслуженный врач РФ, отличник здравоохранения РС(Я) повествует о большой семье и своём многочисленном древнем роде, о родных матери и отца, о детях, внуках, близких и дальних родственниках.
Сокращенный Катихизис, для обучения юношества Православному закону Христианскому, переведенный на якутский язык, с приложением на переди таблицы для складов и чтения гражданской печати / «Сунтаар улууһа (оройуона)» муниципальнай тэриллии дьаһалтата, Гуманитарнай чинчийии уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын института ; [Н. И. Данилова, Е. Р. Николаев, П. П. Петров ; эппиэттээх эрэдээктэр Н. Н. Ефремов]. — Дьокуускай : Чопчу, 2024. 96 с.
Кинигэ 1819 сыллаахха бэчээттэммит «Сокращенный Катихизис, для обучения юношества Православному закону Христианскому, переведенный на якутский язык…» хос таһаарыыта буолар. Тылбааһы оҥорбут Г.Я. Попов олоҕун, катехизис тылын-өһүн ырытар ыстатыйалар уонна тиэкис билиҥҥи алпаабыкка көһөрүллүбүт барыйаана киирдилэр. Ону таһынан 1821 сыллаахха нууччалыы-сахалыы тылынан хос бэчээттэммит «Сокращенный Катихизис…» нууччалыы тиэкиһэ сыһыарыы быһыытынан эбилиннэ. Билим үлэһиттэригэр, учууталларга, саха тылын, сахалыы сурук, православнай итэҕэл устуоруйатын сэҥээрээччилэргэ ананар.
Книга представляет собой переиздание «Сокращенного Катихизиса, для обучения юношества Православному закону Христианскому, переведенный на якутский язык…» 1819 года. Издание предваряет историко-биографическая статья об авторе перевода Г.Я. Попове, даются лингвистический анализ и расшифровка текста. Также в качестве приложения включен текст на русском языке, опубликованный в 1821 г. во втором издании «Сокращенного Катихизиса…».
Для научных работников, учителей, а также для всех интересующихся якутским языком и письменностью, историей православной церкви.
Леди Муус – Чэмэлиинэ. Үүт көлүйэлээх Өндөрөй таптала / Леди Муус-Чэмэлиинэ. – Дьокуускай, 2022. – 88 с.
Аҕатын Андрей Петрович Григорьев туһунан «Үүт көлүйэлээх Өндөрөй таптала» диэн Ангелина Николаевна Алексеева – Леди Муус суруйбут кэпсээнин уонна аҕата бэйэтэ суруйан хаалларбыт хоһооннорун, ахтыылар, хаартыскаларын көрөн билсиэххит.
Сунтаар миигин ыҥырар-2022: хомуурунньук / [Хомуйан оҥордулар: А.П. Портнягина, С.Ф. Спиридонова; ]. Дьокуускай: Компания Дани-Алмас, 2024. – 44 с.
Хомуурунньукка Сунтаар улууһугар ыытыллыбыт «Ньургуһун» улуустааҕы литературнай түмсүү тэриллибитэ 50 сылыгар аналлаах саха норуодунай бэйиэтэ Леонид Андреевич Попов аатынан VI улуустааҕы ырыа-хоһоон түһүлгэтин матырыйааллара киирдилэр. Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар ананар.
«Ситим» көҥүл суруйааччылар сойуустара — Дьокуускай : СМИК-Мастер. Полиграфия, 2024. — 192 с.
Кинигэҕэ Сунтаар улууһун атыыһыттара кулаактааһыҥҥа түбэспиттэрэ, кинилэр аймахтара арҕаа дойдулар аҕалбыт революцияларын кэмигэр ыарахан дьылҕалара кэпсэнэр. Билигин амыарыка куомуннаахтара эмиэ Россияны тобуктата сатыыр кэмнэригэр алдьархай хатыламматын туһугар история чахчыларын эдэр дьоҥҥо тиэрдэ сатыахтаахпыт. Былыргыны кытта сибээспит быстыа суохтаах. Кинигэҕэ былыргы атыыһыттар үтүө дьыалалара кэпсэнэр, ол билигин эргинэр дьоҥҥо үчүгэй холобур буолуохтааҕын автор ыйар.
Гуринова, Александра Дмитриевна. Любовь к жизни / Якутская республиканская типография им. Ю.А. Гагарина, 2024. — 200 с.
В книгу вошли статьи о многолетнем опыте работы заслуженного врача Республики Саха (Якутия), отличника здравоохранения СССР и Республики Саха (Якутия), врача-психиатра высшей квалификационной категории, ветерана труда и тыла Александры Дмитриевны Гуриновой, посвятившей всю свою жизнь любимому делу, внесшей большой вклад в здравоохранение РС (Я). Книга рассчитана для широкого круга читателей.
Лицей! Как много в этом слове …: официальные документы, фотографии о выпускниках, становлении и развитии Сунтарского политехнического лицея — интерната (1992-2017) / МБОУ «Сунтарский политехнический лицей — интернат»; [гл. ред. О.К. Сосин, составители А.Н. Афанасьев, В.П. Васильева, М.Л. Гаврильева, Н.С. Осипова, Н.В. Потапова, Д.И. Саввинова, Е.Д. Тимофеева, Т.Н. Уарова]. — Москва: АО «Т8 Издательские технологии», 2017. — 387 с.
Данная книга составлена на основе воспоминаний выпускников лицея и их родителей. Ценность книги заключается в том, что она носит профориентационный характер и в дальнейшем может послужить ориентиром для подрастающего поколения при выборе будущей профессии. В ней также отражен мониторинг послевузовского образования в виде поисковой работы классными коллективами лицея. Книга для широкого круга читателей.
Эльгяйский региональный музейно-экологический центр им. Б. Н. Андреева : к 100-летию Б. Н. Андреева / М-во охраны природы Респ. Саха (Якутия) ; [сост.: Г. Б. Андреева, А. С. Иванова, А. В. Данилова]. – Якутск : Офсет, 2015. – 32 с.
Иллюстрированный буклет посвящен 100-летию Бориса Николаевича Андреева – известного в республике биолога-натуралиста, краеведа, основателя уникального музея природы – Эльгяйского регионального музейно-экологического центра им. Б. Н. Андреева.
Данное издание предлагает читателям ознакомиться на страницах буклета с необычным музеем, с его экспозициями, поможет сформировать представление о фауне и флоре всего земного щара. В настоящее время в музее насчитывается более 4000 экспонатов. Среди наиболее ценных и редких можно назвать такие, как чучело белого медведя, жирафа, куланов,исполинского кенгуру, броненосца, крокодилов. В музее наиболее полно представлены флора и фауна Якутии.
Центр, наряду со сложной специфической музейной работой, занимается экопросветительской работой, формирует у молодого поколения экологическую культуру, интерес к науке, исследовательской деятельности, охране природы.
Буклет будет полезен общеобразовательным, научным, культурным учреждениям, природоохранным организациям, общественным объединениям и всем, кто желает расширить знания в этой области.