ТАПТЫЫБЫН
Таптыыбын мин дойдум кэрэтин,
Бу мүөттээх ып-ыраас салгынын,
Тулабар суугунуур хатыҥын,
Букатын кэхтибэт күөх тыатын.
Таптыыбын кыыдааннаах кыһынын,
Кыс хаарым үллүктүү түһүүтүн,
Тумарык быыһыгар турарбын,
Кыычырҕас хаарынан хаамарбын.
Таптыыбын сайыҥҥы куйааһын,
Күн үөрэн күлүмнүүр халлаанын,
Тохтообот тойуга кутуллар
Күөрэгэй көрүлүүр кэмнэрин.
Таптыыбын айылҕам уһуктан
Мутукча сытынан дыргыйан
Муҥутуур күүстэнэн,сылаастан
Тыллаары Ньургуһун тахсарын.
Таптыыбын күһүҥҥү көстүүтүн
Көмүскэ сууламмын көрүҥүн,
Таммалыы эргийэр сэбирдэх
Күлүмнэс ардахтыы түһэрин.
Таптыыбын, сүрэхпэр иҥэрэр
Сөҕүмэр күүркэтэр күүс биэрэр
Толору дьол тыынын иҥэрэр
Соллүбэт,сүөрбэт бу ситимин.
Долгууна Сунтаар
Күүкэй 28/8-2020 с.
СУНТААРЫМ БАРАХСАН
Сунтаарым барахсан,
Сүрэхпэр эн бааргын.
Сэргэхчэй ырыалаах,
Сэһэннээх,кэпсээннээх.
Сиэдэрэй үҥкүүлээх,
Сибиэрэп Сэргэйдээх,
Айар тыл алыбар
Алҕаммыт дьоннордоох.
Арыылаах алаадьы
Сытынан дыргыйбыт,
Аар хатыҥ суугунуур
Алаастаах,сыһыылаах.
Мутукча дыргылын
Бэлэхтиир алардаах.
Куккууктуур тойуктаах,
Кэрээбэт кэҕэлээх.
Кэрэ да эбиккин,
Сунтаарым мин дойдум
Кэпсиэҕим киэн тутта,
Кэнчээри ыччаппар.
Кэтии Лэчил. 2021с.
СУНТААРЫМ
Дьоһун элбэх ситиһиинэн
Дьоҥҥо мэлдьи дьолу түстүү
Саҥа олох суолун аһан
Сайдар,үүнэр Сунтаарым.
Ситэн,тупсан кэҥээн иһэр,
Сандаарыччы уота тыгар
Күнтэн күнү үөрэ көрсөр,
Күлүмүрдүү Сунтаарым.
Ырааҕынан көрүүлэрдээх
Ылсар суола сырдык,ыраас
Үрдүк санаа кынаттардаах
Үтүө үлэһит дьоннордоох.
Ыллыам,туойуом өрүү сөҕө
Ытык мааны дойду сирбин,
Ахтыам,суохтуом ыраах сылдьан
Ааспат таптал кутаатынан.
Долгууна Сунтаар
Күүкэй.
СУНТААРЫМ СҮРЭХПЭР
Дойдум Сунтаарым күннэтэ
Уостубат таптал буоланҥын,
Күүспэр күүс эбэнҥин
Киэн тутта үөрдэҕиэн,
хос ырыата:
Хоһуллар хоһоонҥор
Холкутук тыынабын,
Ыллыктаах ырыаҕар
Ырыаннан ыксалаһабын,
Киһи сүргэтин көтөҕөр
Дьикти алыптаах курдуккун,
Ача күөх айылҕаҥ
Алгыс анаан дьоллоотун,
Ырыа айар түгэммэр
Салгынҥа санаа дайар,
Ыллыыр ырыам долгунугар
Сүрэҕим уотун саҕаҕын!
Сыдьаайа 16.03.2021с.
ДОЙДУМ ДЬОНО
Дойдум улууһум аатын,
Долгуйа үөрэ истэбин,
Дьоһун доннордоохпунан,
Дьоллонон киэн туттабын,
Ханна да бардарбын,
Сунтаарбын дэнэбин,
Сонунун сураһан,
Хайаан да истэбин,
Сунтарым салгынын,
Сүрэхпэр кутаммын
Тойукпар холооммун
Туойабын мэлдьитин,
16. 03 21c
Понохова Л, Н.
Эн кэлиий Олоҥхо дойдута
Ырыалаах, тойуктаах Сунтаарга,
Эйиэхэ дойдубун кэпсиэҕим
Айылҕам кэрэтин көрдөрүөм.
Күүтэбин ыраахтан кэлэргин
Сайаҕас тыалынан охсуллан,
Сырдык күн тахсарын кэриэтэ
Кэлэн ааһаарыый дуу, көстөҥҥүн
Күүтэбин кыһыҥҥы сарсыарда
Маҥан хаар түһэрин саҕана,
Күһүҥҥү сэбирдэх түһүүтэ
Хаҕыс тыал үргүйэр кэмигэр.
Мичилиинэ.
СУНТААР СИРЭ — МИН ДОЙДУМ.
Сунтаар күөлүн арыытыгар
Сурт-ураһа туттубут
Сунтаарбын дэнэр оҕонньор
Олорбута үһү дииллэр.
Сурахтаах-садьыктаах
Онтон ыла бу Сунтаар.
Эвкулаан-эвкулаан
Эмтээх уулаах элгээн
Кэрэ дьикти айылҕалаах
Кэмпэндээйи өҥ баайдаах.
Сурахтаах-садьыктаах
Сунтаар сирэ-мин дойдум.
Таайыллыбат таабырыннаах
Абааһылаах Балаҕаннаах
Тэҥкэҕэ тийэн сөҕүөҕүҥ
Дьээбэ сири көрүөҕүҥ.
Сурахтаах-садьыктаах
Сунтаар сирэ-мин дойдум.
Хайаҕа ыттан истэххэ
Хамсыыр харах баар дииллэр
Алмаас өҥүнэн күлүмнүүр
Кириэстээҕи дьон сөбүлүүр
Сурахтаах-садьыктаах
Сунтаар сирэ-мин дойдум.
Кэлэр суолга эркээйи
Кэрэ дойду Элгээйи
Эриэккэс да мусуойдаах
Эҥин дьикти кыыллардаах
Сурахтаах-садьыктаах
Сунтаар сирэ-мин дойдум.
Ыгыаттаҕа-Түбэйгэ
Ырыа-тойук дьиэрэйэр
Ыгыаттаҕа-Тюбяйгэ
Ырыа-тойук дьиэрэйэр
Кыыл уолун кылыһаҕа
Кыырай халлааҥҥа дьигиһийэр.
Сурахтаах-садьыктаах
Сунтаар сирэ-мин дойдум
ТИРЭҔЭ
Дьоллоох дойду — Сунтаарым!
Добун тойук дуорайар,
Дьикти ырыа айыллар,
Дуолан олоҥхо хоһуллар
Дьоллоох дойду — Сунтаарым!
Дириҥ дэлэй күөллэрдээх,
Далай холку өрүстээх
Дьиҥнээх таптал уйата
Дьоллоох дойду — Сунтаарым!
Дьолуо сүүрүк ааттардаах,
Дэлэй үүттээх ынахтаах,
Дьоһун — мааны дьоннордоох
Дьоллоох дойду — Сунтаарым!
Дьикти сырдык мичээрдээх,
Дохуот биэрэр үлэлээх
Далбар, даадар дьоннордоох
Дьоллоох дойду — Сунтаарым!
Зинаида Федотова — Дьол Кыыма.
17.09.2020
Сунтаарга төрөөбүт буоламмын
Сунтаарбын олустук таптыыбын,
Ханна да сылдьаммын эйигин
Олустук ахтабын аймана.
Сунтаарым сыл аайы тупсаҥҥцн
Атыннык көрөбүн билигин.
Олоҥхо дойдута Сунтаарбын
Киэн тутта кэпсиибин дьоннорго.
Санаайа, Аллаҥа
ТАПТЫЫР, АХТАР ДОЙДУМ СУНТААР!
Ырыа курдук наҕыл-намыын,
Ыра курдук намчы-наскыл,
Унаарыйар, дьалкылдьыйар,
Уһуур-уунар саҥа тыллар —
Ити Сунтаарым саҥарар,
Ити ийэ тылым тыынар.
Тойуксут кылыһахтааҕа
Оһуокайга тоҕуоруһар,
Ырыаһыт ыпсарыылааҕа
Эһиэкэйи эҥэрдэһэр:
Аатырар ыһыаҕын ыһар
Олоҥхо дойдута Сунтаар.
Тойбохой киэҥ сыһыыта,
Кириэстээх чаҕыл алмааһа,
Элгээйи дьикти түмэлэ,
Кэппэндээйи дьиктилэрэ —
Төлөн сүрэхпэр мэлдьи баар
Төрөөбүт улууһум Сунтаар.
Бүтэй Бүлүү кытыллара,
Бүөмчү түгэх толоонноро
Айыы дьонун кыһалара,
Орто дойду оллоонноро:
Эн миэхэ сулустуу сандаар,
Таптыыр, ахтар дойдум Сунтаар!
Күн Мичээрэ
16.09.2020
ЭЙЭҔЭС СУНТААРЫМ ЭҔЭРДЭ!
Хоһоонҥо хоһуллар
Ырыаҕа ылланар,
Оһуохай түһүлгэлээх
Утумнаах олонхо дойдута,
Үтүө-мааны майгылаах
Иитэр иэйии эҥэрдээх,
Айар-тутар дьонноргор
Эйэҕэс эҕэрдэ,Сунтаарым!
Үөрэ-көтө көрсөр
Кымыһынан утахтыыр,
Ача күөх айылҕаҥ
Алгыһын аныыр,
Сүргэни көтөҕөр
Кутпун арыйар,
Бүлүү эбэ үрдүгэр
Олохсуйбут оҥкулгар,
Үүнэр-сайдар
Ыҥырар алыпкар уйдаран,
Үйэлэргэ махтаныам
Эйэҕэс эҕэрдэбин тиэрдиэм!
Нюргустана Сыдьаайа 15.09.2020с.Кутана