МИН ЫРЫАМ
Мин Ийэ дойдубар биэрэбин:
Эдэркээн олохпун, бэйэбин,
Көҥүл санаабын-барытын.
Мин быччыҥым күүһүн күүрдүөҕүм,
Фашист хаанын халытарга,
Бинтиэпкэ доҕордоох сылдьыаҕым
Хааннаах, уоттаах фроннарга.
Тыыны харыстыыр охсуһууга,
Тыыным быстара да кэллэр
Мин дойдум туһунан хоһоону
Хоһуйа сатыам, сэгэрдэр.
Оччоҕо бүтэһик тылларым
Байыас сүрэҕин долгуттун,
Төрөөбүт дойдубар тапталым
Көмүскүүр уокка киллэрдин.
Василий Иванов
Хотугу сулус.-1943.-#2.-С.45.
ТҮҮЛ
Мин түhээн
Призыв буолтугар сырыттым.
Дойдубун көмүскүү арай мин
Барбакка хааламмын хомойдум.
Устар күн-
Бараары тэринэ сатаатым,
Сиэрэ суох кыһанан-мүһэнэн
Тиэргэним иһиттэн тэйбэтим.
«Түүл эрэ
Түннэри таайыылаах», — дэһэллэр.
«Оччоҕо дойдугун көмүскүү
Барарын чахчы», — диэн үөрдэллэр.
Мин түүлбүн
Таннары тойонноон таһаардым:
Түүн түһээн хомойбут хомолтом
Үөрүүнэн солбуллуо күнүһүн.
Василий Иванов
8. V. 1942 c
Хотугу сулус.- 1943. — № 2. — С. 46.
КЫҺЫЛ АРМИЯ БОЕҺАБЫН
Кыһыл Армия боеhабын
Кыайыылаахтык охсуһуом.
Сталин иһин, дойдум иhин
Ытык иэспин толоруом.
Ахтар, саныыр, миигин күүтэр
Адам, ийэм бааллара —
«Кыайан-хотон эргий» дэһэн
Атаараахтыы хаалтара.
Бары күүспүн түмүнэбин Фашистары кыргарга.
Үөрэнэбин, эрчиллэбин
Үрдүк билиини ыларга.
Эрэн миигин Саха сирэ
Эйигиннэн киэн туттан,
Толлуом суоҕа киирсиһиигэ
Тоҕуоруйбут кутталтан.
Кыһыл Армия боеһабын
Кыайыылаахтык охсуһуом,
Сталин иһин, дойдум иhин
Ытык иэспин толоруом.
Николай Сергеев
5/IX -43 с. Чuma
Сталин суола. — 1943. — Ахсынньы 24 к
КЫРГЫҺАРГА БЭЛЭММИН
Эрчиллибит саха уола
Эттиин-хаанныын тубустум.
Арылынна айан суола,
Арҕаа диэки дьулустум. Ардах куттун, бырыы көптүн
Ааһа куйаас да түстүн,
Туун да буоллун, кыһаммакка
Походтуубут ыраахха. Сахам сирэ кырабыттан
Сааһыт гына ииппитэ:
«Хоту дойду хонноҕуттан
Хорсун буолаар>>, — диэбитэ.
Сыыдам түргэн сырыыларга
Сылайары билбэппин.
Кытаанаҕы тулуйарга, Кыргыһарга бэлэммин!
Николай Сергеев
5/IX-43 с. Чита
Сталинсуола.-1943.-Ахсынньы 24 к.
ГВАРДЕЕЦТАР ЫРЫАЛАРА
Кыайыыбытын өрө күүрдэр
Кыһыл Знамя аннынан,
Эрдээх сүрэҕи төлөнүрдэр Эпчиҥ ырыа дуорайда.
Гвардия байыастара
Кыайыылаахтык кимэбит,
Ийэ дойду буойуттара
Инники диэкки иhэбит.
Хайа курдук хаалан иhэр
Хааннаах фашист өлүгэ,
Юнкерсын, Фердинанын
Үнтүрүйбүт көрүҥэ.
Туруннубут фашист кыылы
Сойуоланан ситэргэ,
Арҕаҕыгар дьакыйаммыт
Адьас имнии эһэргэ.
Чаҕылҕанныы охсууттан да
Чаҕыйбакка биһиги-
Кырдьык иһин, дойду иһин
Кыаттарыыны билбэппит.
Гвардия байыастара
Кыайыылаахтык кимэбит,
Ийэ дойду буойуттара
Иннибит диэкки иһэбит.
Николай Сергеев
Сталин суола.
1944. -Сэтинньи 21 к
КЫАЙЫЫ ТУҺУГАР
Сибиэһэй салтына сиккирии тыалырар
Сир дойдум үрдүнэн күөҕүнэн симэммит,
Советскай Ийэ сир киэргэммит кэмигэр
Сиэхсит Гитлер сэрииннэн тэриммит.
Советскай народтар өстөөҕү утары
Сэриигэ хомуллан охсуһа сылдьаллар,
Акаары санаанан былааһы ылаары
Адьырҕа күөх истэр араастаан киирэллэр.
Биһиги буойуммут кыһылчаан армия
Буолгаттан чугутан төттөрү үүрэллэр,
Ол онно охсуһуу модуолун иһигэр
Олоҕу биэрэннэр охсуһан күүрэллэр.
Чээлэй күөх кырыстаах сибиэһэй салгыннаах
Чэгиэннээх үчүгэй сэлиэнньэ, куораты,
Уотунан уматар уйгулаах былааннаах
Умса хоруйуох Гитлер ыттары.
Истэрин хайытан өстөрүн ситиһэн
Ийэ сир иэниттэн имири эһэргэ,
Ийэни, оҕону кэннигэ хаалларан
Эдэрдэр охсуна фроҥҥа сылдьаллар.
Сэриини бүтэрэр соругу ылынан
Советскай народтар кыайыынан күүрэллэр.
Үлэни толорон доходу ылыыннан
Фроҥҥа көмөнү күүһүрдэн күүрэллэр.
Дмитрий Трофимов
Ятим 23/11-44 2
Тойбохой насл. м. «Кытах днем 1 ч. 15 м.
ЕФРЕЙТОР НИКОЛАЙ СЕРГЕЕВКА
Ыраах Сахан сириттэн
Ыҥырыллан тиийбитин,
Боец Коля эккиттэн
Бастыҥ тылы эппитин!
Сунтаар аннын биэрэгэр
Субуруһан тураҥҥыт,
Борохуотка киирэргэр
«Баран төннүөм» диэбитин!
Ефрейтор Коля уол
Эппит тылгын толороор,
Хорсун үүнэр комсомол
Хотуулаахтык эргийээр!
Эбии тэттэн үөрэнэн
Эрчим боец эн буолаар,
Эбэн булан дьиэрэтэн
Эмиэ ырыа суруйаар!
Саха уолун аатыттан
Самнан биэрбэт саргылан,
Совет сирин аайыттан
Сайдан үүнэн таҕыстыҥ.
Уустук уран тылгынан
Уруһуйдаан ыыппыккын,
Утуйаары сытаммын
Уоhум иһигэр ааҕабын.
Хааны тохпут симиэртэн
Хааны хаанынан иэстэһээр,
Харса суохтук кыргыһан
Хотон манна эргийээр!
Дмитрий Трофимов
6-го октября 1944 г 2 Жарханский наслег м. «Андылаах»
Аҕам сэриигэ барбыта Алдантан —
Абаҕам үөскээбит алааһыттан,
Сураҕа суох сүппүтэ мин абаҕам…
Соҕотох ордон хаалбыта аҕам.
Улахан уолун өргө диэри аһыйан
Урут быстыбыта кырдьаҕас эһэм,
Тулаайах түөрт сиэнин хараһан
Тулуйбута ыар сүтүктээх эбэм.
Кыайыы күнэ дьэ буолбута,
Кыра уол сэрииттэн кэлбитэ,
Алаас иһэ дьолунан туолбута,
Аһыылаах сүрэх чэпчээбитэ.
Саҥаһым санаатын түһэрбэккэ,
Сааһын тухары өр итэҕэйбэккэ…
Кэтэспитэ кэргэним кэлиэ диэн,
Кэлбэтэҕэ тапталлааҕа эргиллэн.
Айылҕа Уола
Сунтаар
Күүкэй
Кыайыы күнэ.
Сэрии бүппүтэ ыраатта
Син биир саныыбыт ол кэми,
Өстөөх айбардыыр баҕалаах
Уоран соһуччу түспүтүн.
Норуот дойдутун көмүскээн
Биир сомоҕо күүс түмүллэн,
Хабыр хапсыһыы суолугар
Туруммут суоһар сылларын.
Харах уута, хаан халыйа
Сүүрүк буола устубутун,
Тулаайахсыйыы, абарыы
Сынтарыйбат биилээбитин.
Дьулуур, инникигэ эрэл
Дууһаны кынаттыыр этэ,
Тулуур, дойдуну таптааһын
Кыайыыны түстээбиттэрэ.
Кыһыл былаахпыт тэлимнээн
Берлин үрдүнэн кытыаста,
Күүтүүлээх күн үөрүүтүнэн
Кыайыы туоһута буолбута.
Бүгүн ыам ыйын тохсуһа
Бары мустабыт паракка,
Долгуйан аҕай көрсөбүт
Кыайыы сэттэ уон биэс сылын!
Дьоллоох олоҕу аҕалбыт
Бэтэрээннэргэ махтана,
Санаан чуумпуран тураммыт
Сүгүрүйэбит Эһиэхэ…
Сыккыс. 2020. Күүкэй
Мин эһээм.
Сэриини кыайсыбыт
Сэмэйдик мичээрбит,
Маҥхайбыт баттахтаах
Мин эһээм барахсан.
Сэрии куһаҕанын
Кэпсиирин өйдүүбүн,
Долгуйбут куолаһын
Истэргэ дылыбын.
Кыайыыбыт күнүгэр
Мэтээлин иилинэн,
Парадка кыттыһан
Оргууйдук хаамсара.
Хараҕа ууланан
Ол суостаах кэмнэри,
Кыайыыга тиийбэтэх
Дьоннорун саныыра.
Сыккыс. 2017
Кырыктаах атаакаҕа
Сарсыарда эрдэ уол уһуктан тураат,
Саппыкытын устан муннукка туруораат
Суумкатыттан этэрбэһин ылан кэппитэ,
Санаатыгар салгыннааҕар чэпчээбитэ.
Ийэтэ тикпитин санаан мичээрдээбитэ,
Илиитин иминэн аргыый имэрийбитэ,
Кини сүүрбэччэлээх эрэ саастааҕа,
Кэнэн киһи буолан кыыһы таптаабатаҕа.
Төрөөбүт алааһын түһээн илэ көрбүтэ,
Төннүбэт төлкөлөөх буоларын сэрэйбитэ,
Кырыктаах атаака хаһыыта иһиллибитэ,
Кыргыһыы толоонугар уол ойон киирбитэ.
Сэнэрээт иһиирэн кэлэн дэлби тэппитэ,
Синиэллээх уол эмискэ күдэҥҥэ көппүтэ,
Сарсыныгар этэрбэс аҥаара көстүбүтэ,
Саллаат барыта кэриэтэ кэлэн көрбүтэ.
Саната суох өр соҥуоран турбуттара,
Сарыы этэрбэстээх атаҕы көммүттэрэ,
Нууччалыы тимир лиискэ суруйбуттара,
«Ньургун-саха норуотун уола»,-диэбиттэрэ.
Айылҕа Уола
Сунтаар
Күүкэй
09.05.2016.
Сүтүктээх ийэ
Хайа, ийэ сатаан харайбатах!?
Ханнык, аҕа сүгүн такайбатах!?
Хаанымсах хара фашист уола,
Харыан оҕобун сиэтэҕэ буолла.
Хараҥа күүһү, мин хайыамый?
Хайдах гынан, ону кыайыамый?
Хараастартан харах уута баранна,
Хабырҕам иһэ хатан хатыыланна.
Син биир уоттаах сэрии бүтүөҕэ
Сидьиҥ быһыы сиртэн сүтүөҕэ,
Сирбит үрдэ саҥаттан чэлгийиэ,
Ситэн, симэнэн ордук киэркэйиэ.
Оҕом баҕа, ыра санаата туолуоҕа,
Олохпут сайда, тупса эрэ туруоҕа,
Кырдьыктаах дьыала кыайыаҕа,
Кыайыы күнэ буолан кылбайыаҕа.
Сиргэ буомба, ракета түспэтин,
Синэрээт, буулдьа иһиирбэтин,
Сэрии, өлүү хаһан да буолбатын,
Сиэмэх кыыл санаата туолбатын!
Айылҕа Уола
Сунтаар
Күүкэй.
УМНУЛЛУО ДУО, АМА ОЛ СЭРИИ
ӨҺҮӨННЭЭХ ӨСТӨӨХТҮҮН ӨЛӨРСҮҮ
КЫРЫКТААХ КЫА ХААННААХ КЫРГЫҺЫЫ
ТҮРБҮӨННЭЭХ ТҮӨР СЫЛЫН ТҮМҮГЭ
КЫАЙЫЫБЫТ ӨРӨГӨЙ ҮӨРҮҮТЭ .
МИН АҔАМ, ЭН ЭҺЭҤ, УБАЙЫҤ
ОЛ СУОСТААХ КЫРГЫҺЫЫ ТУОҺУТА
ЭЧЭЙБИТ ИЛИИЛЭЭХ АТАХТААХ
НЬЭҺИРБИТ КЫРДЬАҔАС,ИНБЭЛИИТ.
МИН ИЙЭМ, ЭН ЭБЭҤ, ЭДЬИИЙИҤ
ОЛ СУОСТААХ КЫРГЫҺЫЫ ТУОҺУТА
ҮЛЭТТЭН ЧЭРДИЙБИТ ИЛИИЛЭЭХ
СЭРИИТТЭН ХАЙДЫБЫТ СҮРЭХТЭЭХ .
УМНУЛЛУО ДУО АМА, ОЛ СЭРИИ
УОЛҔАМДЬЫ ОҔОТУК САНААТТАН
БАЙАРГА ТАЙАРГА ДЬУЛУҺУУ
БАҔАТЫН ТОЛОРОР ТУҺУТТАН .
УМНУЛЛУО ДУО, АМА, ОЛ СЭРИИ
БЫЛЫРГЫНЫ БЫЛЫТТАР САБАННАР
ТУОҺУЛАР ТУМУЛГА СЭЛЛИИ
ТУОРАЙДААХ ТОРУОСКА ТУТАННАР .
САҤА КЭМ, САЙДЫЫЛААХ ААН ДОЙДУ
ХААНЫНАН ИЛГИСТИЭ ДУО,АМА
ҮЙЭҔЭ КӨРБӨТӨХ ИЭДЭЭНТЭН
АНЫГЫ ААТАМНАЙ СЭРИИТТЭН .
ХОС ЭБЭЭ . СУНТААР
Концлагерга түбэспит саллааттар
Соһуччу, билиэҥҥэ түбэспиттэр…
Сору-муҥу, дьиҥнээхтии билбиттэр.
Хоргутан уһуннук атаҕастаарылар,
Хортуоска хаҕынан эрэ аһаппыттар.
Сиэмэх кыылга тэҥнээх буоланнар
Сиикэй эти сиэтээри элэктээбиттэр,
Сир үрдүн барытын баһылаарылар,
Сиэр-майгы мэлигир дьоно эбиттэр.
Таҥнарыахсыттары — туһаммыттар
Таҥнарбатахтары моруулаабыттар,
Күнүстэри-түүннэри үлэлэппиттэр,
Күүһэ быстыбыттары өлөрбүттэр.
Киһини, оҕону аһыммакка уматар
Крематорий оһоххо умаппыттар,
Уҥуохтарын күлүн баһан ыланнар,
Уоҕурдуу гынан буолаҕа ыспыттар.
Ким концлагерга сылдьыбатах,
Кини аад алдьархайын ааспатах.
Хантан ону ильдиритэн өйдүөҕэй?
Хараҕар сатаан оҥорон көрүөҕэй?
Арай ийэ барахсан сөпкө өйдүүр
Амарах сүрэҕинэн куруук өйүүр,
Хараастан, харыһыйан ытыыр,
Хара дьайдаах фашиһы кырыыр.
Саха салааттарын самнарбатахтар,
Салгын куттарын сатаан саппатахтар.
Туруйа үөрэ буолан саас төннөллөр,
Төрөөбүт сирдэрин кэрийэ көтөллөр.
Сураҕа суох сүппүт биһиэхэ суох!..
Сэриигэ эйэ иһин өлбүт тыыннаах.
Кинилэр, биһигинниин бииргэлэр,
Кыайыы күнүн тэҥҥэ киэргэтэллэр. 🚩🚩🚩
Айылҕа Уола
Сунтаар
Күүкэй
09.05.2020.
Хабараан кыргыһыы үгэнэ
Аан дойду сэриитэ силлиэрэр
Онно мин барбаппын кыттыһа
Тыылга мин оҕочоос өлөрбөр
Өлүүннэн куоһарбыт эбиппэр
Мин хааным саха киһитэ
Боруоктаан булбута киэбирэн
Көмпүтэ бадараан буорунан
Саханы эспитэ саха киһитэ
Былааска тоҥхойон,албыннаһа
Кулуттуу санаатын бүрүйэ
Саха,сахатын хаһан
Сиэһэн бүтэн өйдөнөр…
Герман «Сирдээх»
08.05.2020
Чыычаахтар этэ.
Сэрии уордаах,ииппэт сыллара
Тыа ыалын тумнубатаҕа,ааспаҕа
Аҥардас ийэҕэ, бу олус дьулаана
Оҕолуун да,бэл тулаайах курдуга
Булбутун оҕолорун айахтарыгар
Чыычаахтарым бу диэн ааттыыра
Үлэлээн түүн колхуостан кэлэр
Ийэ чыычаах да бэйэтэ курдуга
Үүт анна холбуй,күндү аһылык
Уй иһи, тыыраччы албыннаан тэбэрэ
Төбөлөр бэл улаатан хаалбыттар
Атахтар хатаннар, синньигэс буолбуттар
Ыар күн үүммүтэ эмискэ кэлбитэ
Үлэттэн ууратан,аахсыбат балыйа
Хаайыыга ыыппыта,ийэни биригэдьиир
Аймаҕа дьахтар киниэнэ аны үлэлиир
Холбуй үүт суох аны аҕалбат ийэ
Халҕан аан тириитэ,баранан үтүллэр
Этэрбэс тирии да хаалбакка бүттэҕэ
Оҕолор хоргуйан,кыаммат буолбуттар
Балаҕан аан баттанар таһыттан
Иһирдьэ чыычаах оҕолор сыталлар
Бырастыы барбыта, кэлбэт ийэҕит
Оҕолор өлбүттэр,кэлбэттии көппүттэр
Умнууга хаалбыттар,ааттара ааттаммат
Уопсай иин,тобохтор бииргэ уҥуохтар
Кырдьаҕас,оҕо араарар биллибэт
Буор буола букатын сүппүттэр,
дьиҥнээх олохтон ылыллыбыт.
Герман Сирдээх
Кыайыы кыһыл былааҕа
Кытыастыбыта өстөөх үрдүнэн,
Кыайыы
туоһута буолан
Тэлимнээбитэ үөһэ дайа.
Дьэ, бүгүн эмиэ
Кыыһар кыһыл былааҕы
Тэлимнэтиэҕиҥ үөрэ көтө,
Өрөгөйдөөх кыайыы үбүлүөйүн
Туоһулуур кыһыл былааҕы!
Ымычаана Һунтаар .
8.05 .2020сыл.
Уоттаах сэрии үөһүгэр
Дойдуларын көмүскүү
Барбыттара эдэрдэр,
Онно тиийэн кинилэр
Тыыннарын толук ууран,
Өстөөхтөрүн самнаран
Хаалбыта көмүс уҥуохтара
Сэриилэспит сирдэригэр.
Ийэлэрэ, кэргэннэрэ
Күүппүттэрэ кинилэри
Халтай үгүс сылы бараан.
Ол да буоллар буойуннар
Үтүө ааттара умнуллубат.
Ким да умнуллубат,
Туох да умнуллубат!
Үйэлэртэн үйэҕэ
Ахта саныы сылдьыахтара
Оҕолоро, сиэннэрэ, хос сиэннэрэ.
Санаайа, Аллыҥа, 2016с.
Эркин буолбут — тыыл үлэһитэ!
Тумарык быыһынан күн тыкпыт,
Күлүмнүүр күөнүнэн мичийбит!
Кыратык, хаар түһэн налыйбыт,
Сир үрдэ чуумпуран, иһийбит!
Кырыктаах өстөөҕү үүрэммит,
Кыайыыны бэлиэтиир буолбуппут!
Ол эрэн, бу күҥҥэ иһийиэх,
Ол ааспыт ыар кэми кэпсэтиэх.
Тыыл эмиэ фронтан хаалбата,
Тыыннаахтар умнубат буолуохха!
Төһөлөөх олоҕу бу сэрии,
Толукка уурбутай, оо өлүү?!
Хаанынан ытыыра — Сир Ийэ,
Хоргуйуу, ыар үлэ содула,
Саламта Партия соругун,
Суостаахтык толорор, ол кэмэ.
Аан, тирии бүрүөтэ бүппүтэ,
Аччыктыыр кыһалҕа кэлбитэ,
Эр — сэнэх эстэрэ кэлэрэ,
Элбэҕи, кыһалҕа кыайбыта.
Суол, өтөх —
Өлүктэр буолтара.
Дьэҥкэрэр —
Диэн ыарыы туолбута.
Иһийиэх, оо Ийэ Сирбит!
Иитиллэр туһугар кыргыһыы,
Эйэлээх олоҕу оҥорсуу —
Бу тыылга охсуһуу барара!
Ахтыаҕыҥ! Тыылга,
Сураҕа суох сүппүттэри!
Саныаҕыҥ! Алааска,
Ахтыллыбакка хаалбыттары!
Кыайыы туһугар тыылга,
Охтубуттары хомуйдахха,
Өлбөт — сүппэт Албан Аат,
Полката буолуо этэ!
08.05.20с. Тойбохой.
Ньукулай Һиидэрэп.
Бүгүн кыайыы күнүгэр
Бүгүн кыһыл былаахпыт
Кыһыл күнү бэлиэтээн
Кыайыы күнүн уруйдуур
Еыргыһыы толоонуттан
Суоһаабыт сурах буолан
Субай хааннара тохтон
Сырдык тыннара быстан
Кырамталара хаалан
Кыайыы күнүн көрбөккө
Кыраай саха сиригэр
Кыайан төннүбэхтэр
Ахтылҕаннаах алааска
Алаһа дьиэлэригэр
Панын аһан киирбэттэр
Аймах билэ дьоннорун
Ахтан кууһа түспэтилэр
Ол суостаах сэрии сыллара
Олох баарын тухары
Оһон-сүтэн хаалбатын
Өлбөт-сүппэт ааттарын
Өрүү санаан ааһыахпыт.
Матрена Николаева
Кыайыы күнүгэр
Суох буоллулар сэрии ветераннара:
Кылырҕаабат парадка мэтээллэрэ,
Күлүмнээбэттэр уордьан сулустара,
Көстүбэт киэптии хаамсан иһэллэрэ.
Суох буоллулар бэл тыыл ветераннара:
Кыырыктыйбыт баттахтаах оҕонньоттор,
Күлүккэ олорор эдьиий эмээхситтэр
Кэпсэппэттэр уруккуну ээр сэмээр.
Хааллылар арай сэрии оҕолоро,
Хараастыылаах ахтылҕан киэһэлэрэ,
Хам аччык атах сыгынньах саастара,
Харах уулаах тумнастар чуумпулара.
Суохтар дии Кыайыыны уһансыбыттар,
Суохтуубут эһигини оҕо сиэннэр,
Улуу Кыайыыбыт үөрүүлээх күнүгэр,
Умнубаппыт эһигини, дьоруойдар…
Кутурҕан уотун сүрэххэ уматан,
Уурабыт эриллибит күөх лабааны…
Кыайыы салюта халлааҥҥа кытыастан,
Уруйдуур Улуу күнү ууммуттары…
Күн Мичээрэ
04.05.2019
Хаһан да умнубаппыт.
Сүгүрүйэбит,
Сир — халлаан силбэһэр уотунан
Силбиэтэнэр кырыктаах сэриигэ,
Төрөөбүт түбэтиттэн тэйэн
Төннүбэт түстэммит буойуҥҥа,
Ыччатын кэскилин туһугар
Ыар ыйааҕы ындыыланан
Этин — сиинин сэймэктэппит
Эдэркээн саха уоланыгар.
Ытыктыыбыт,
Үүнэр кэнчээрим туһа диэн,
Үрүҥ тыынын толук ууран
Саба түспүт кыыл өстөөх
Суостаах билиэнигэр түбэһэн,
Ийэ сир ынчыгын — хаһыытын
Иэримэ дьиэтин ахтылҕанын
Сүрэҕэр дириҥник сөҥөрбүт
Сор суолламмыт саллааты.
Махтанабыт,
Сут — кураан нүһэр тыынын
Аҕаны сүтэрии аһыытын,
Аччык аҥаардаах кэмин
Оонньооботох оҕо сааһын,
Дьылҕа хаан охсуутун уйан
Дьарамай санныгар сүгэн
Эйэлээх олоҕу уһансыбыт
Ийэбитигэр, эдьийбитигэр.
Ахтабыт — саныыбыт,
Кыаҕын таһынан үлэлээн
Кыа хаанынан туруулаһан
Кылгаабыт үйэлээх дьоммутун,
Хаһан да умнубаппыт
Кыайыы өрөгөйдөөх күнүн
Харахтара ууланан көрсөр
Хоһуун — аҕам саастаахпытын.
Толоон Туорааҕа 25.04.2020.
Улуу Кыайыы үөрүүтүн билбиттэр
Сэрииттэн тыыннаах эргиллибиттэр
Ураа! ньиргиэр хаһыы доҕуһуоллаах
Түөстэригэр мэтээллээх, уордьаннаах.
Кэлбиттэрэ сорохтор эрдэлээн,
Кэлиэкэ-соххор буолан кэлгиэлээх
Ахтылҕаннаах буору томтотоору,
Тиһэх муҥ санааны толороору.
Эр киһи аҕыйаан, ыар үлэҕэ
Эриллэн киирсэн эллэммиттэрэ
Чэгиэнниин, араанньын буолбуттардыын,
Бары тэҥҥэ эдэр кырдьаҕастыын.
Уостубат үөрүү, таптал кууһара
Төннөн кэлбит хорсун буойуннары,
Оҕо-уруу тэнитэн уһаара
Алаһа уотун оттубуттары.
Эйэлээх олох үлүскэнигэр
Эмиэ үлэнэн дьолломмуттара,
Оҕолорун улаатыннарбыттара,
Сиэннэнэн сириэдийбиттэрэ.
Тыыннаах эргиллибиттэр Кыайыыга
Тыыннаах сибэкки туталлара,
Дьоҕуһаан иһэр доҕотторун
Долгуйа ахтан ааһаллара…
Харах уулаах Кыайыы күнэ үүннэ,
Хараастыы кыыма кууһар өрүү,
Тыыннаах эргиллии өрөгөйө,
Улуу Кыайыы кылаан өргөһө!..
Күн Мичээрэ
21.02. 2020
КЫАЙЫЫ
Сэттуон биэс хаар уулла ол кэмтэн,
«Кыайыы буолла!-диэн үөрүү
Кынаттанан көппүтэ,
Өстөөх күүһүн үлтүрүтүү
Өрөгөйүн билбиппит.
Өр сыл ааста ол саастан,
Өһү-сааһы ситиһэн
Оргуйар уот кутааттан ордон
Өтөхтөрүгэр эргиллэн
Төннөн кэлбит буойуттары
Өлүү-сүтүү бөҕөтүн
Көрбүт ытык буордара
Көрсүбүтэ үөһэ тыына:
«Өрө тардыҥ, уоланнар,
Убайдар уонна аҕалар,
Күннээх халлаан анныгар
Аны сэрии буолбатын,
Аны хаан тохтубатын!
Күргүөмнээх үлэ күүһүнэн
Көтөҕүҥ олох өһүөтүн!». Сэттуон биэс чэлгиэн сайын
Сайдыы-үүнүү суолунан
Олох-дьаһах тургуйда,
Саҥа олох чоргуйда,
Ол да буоллар ааспата,
Аһыылара сүппэтэ-
Кыра омук холугар
Холооно суох хоронуу
Хомолтото хоммута.
Оо, төһөлөөх ыар толук
Уурулунна кыайыыга,
Уоттаах сэрии толоонугар
Хас оҕото охтубутун,
Атын халлаан анныгар
Харахтарын симпитин
Ахтар-саныыр буоллахха
Ааттарынан аахтахха… Хаххата суох хаалбыттарга
Хабыр этэ ыар дьылҕа-
Хастан хаһа хам аччык
Харалыыра баранан,
Тоҥон-хатан тобонон
Охтубута турбаттыы,
Оһохторун буруотунуун
Омулларга барбыта.
Омугу элбэтиэх аналлары
Сэрии туолбат маҥалайа
Ыйыстыбыта тыйыстык.
Ааттара даҕаны ахтыллыбат
Оҕо-дьахтар, оҕонньор
Уоттаах сэрии толуктарын
Толунньаҥ уҥуохтара
Толугураһа сыттахтара
Тэпсэр буорбут анныгар
Сири кытта сир буолан
Өрөгөйдөөх кыайыыны
Өҥөйөн да көрбөккө
Биэтэк нөҥүө хааллахтара.
Сэттуон бэһис сылбытын
Сэлэлээммит хаамсыахпыт,
Хас биирдиибит сүрэҕэр
Хараастыылаах өрөгөй
Хааммытыгар оонньуоҕа
Өр да буоллар өспөтөх,
Аһыылара сүппэтэх
Сөҥөн хаалбыт сүтүктэрэ.
Сэрии эрэ буолбатын,
Сэргэх эйэ, өй күүһэ
Кыайыылары түстээтин,
Илин-кэлин түсүһүүгэ
Үлэ, эйэ күннээтин!
Хагдаанай
Мин сүгүрүйэбин —
Аһыылаах дьоннорум ааттарын чиэһигэр
Албаннаах кыайыыларын күлүмүн
чиэһигэр-
Кырдьаҕас тулаайах ийэттэн, аҕаттан
Кылыстыы кылбанныыр эдэркээн ыччаттан:,
Кый ыраах Ленаттан, долгуйар Амматтан,
Төҥүлү күөлүттэн, киэн Ньурба ыалыттан
Төрөөбүт сирбиттэн — солко күөх Сунтаартан
Төбөбүн хоҥкута!
Сибэкки быраҕа.
С. ВАСИЛЬЕВ
АЛБАН ААТ КУОРАТА
Хайалар уотунан кырбаһан
Хабараан тыаһынан туолбуттара,
Хoмпoруун хотойдуу кыргыһан
Хорсуннар атаакадҕа турбуттара,
Албан аат куората —
Севастополь ылыллыбыта,
Албан аат знамята
Аалай сарыаллыы кыыспыта.
Хара муора долгуннара
Хаанынан кытарбыттара,
Моряктар халҕаһалара
Модун бааллыы халыйбыттара:
Албан аат куората –
Севастополь ылыллыбыта,
Албан аат знамята
Аалай сарыаллыы кыыспыта.
Ийэ дойду айхаллаабыта
Килбиэн кэрэ куоратын:
Севастополь ыллаабыта
Үрдүк үөрүү ырыатын,
Аҕа дойду бэлиэтээбитэ
Албан ааппыт үүнүүтүн:
Севастополь үҥкүүлээбитэ
Үрдүк өрөгөй үҥкүүтүн.
Аким Кондратьев
КЫАЙЫЫ КҮНҮГЭР
(Үҥкүү, тылыттан быһа тардыы).
Эйэлээх Ийэ дойдубар
Эмискэ түспүт өстөөҕү
Элиэнньинниир уордьаннаах
Элгээйиттэн тиийэннэр,
Элбэх араас омуктуун
Ини-биилии сылдьаннар,
Иннилэрин ыланнар,
Ииннэһээхтээн кэлбиттэр.
Туруу-бараан дойдубар
Topҕом фашист аймаҕа
Тоҕо ааҥнаан киирбитин
Торҕа күөҕэ тупсубут
Тойбохойтон тиийэннэр
Тоhун биэрэн тураннар
Тохсус Маайым кыайыытын
Typyгурсан кэлбиттар.
Хаарыан дэлэй дойдубар
Хара дьайдаах санаалаах
Халык фашист биистэрэ
Халҕаһалаан кииртэрин
Хампа күөҕэ дэлэйбит
Хаанды эбэ хотунтан
Хаданыгым дьонноро
Хампарытыһан кэлбиттэр.
Кэрэ-уйгу дойдубар
Кимэн киирбит чиччиги
Кимберлит биэрэктээх
Кириэстээхтэн тиийэннэр,
Килбиэннээхтин кыайаннар
Кириэс уурсан кээлтэрэ.
Олохпутун умсарар
Ороспуойдуу санаалаах
Уодаһыннаах өстөөҕү
Уодьуганныыр хапсыыга
Оройуонум дьонноро
Олохторун кэрэйбэт
Охсуһууга киирэннэр
Улууканнаах Кыайыыны
Уһансыбыт күннэрэ
Отут сыла туолуутун
Уруйдуубут, оҕолор!
Е. Ымычанов
Норуот ырыаһыта
КӨСТҮБЭТ ФРОНТ СЭРИИҺИТТЭРЭ
Подпольщиктар, разведчиктар –
Көстүбэт фронт сэрииһиттэрэ
Өстөөх кэтэҕэр сылдьаннар
Өлөллөрүн кэрэйбэттэрэ;
Өтөн киирэллэрэ штаабтарга,
Өһү-сааһы ситиһэллэрэ,
Өҥөйөллөрө шейфаларга —
Үгүс кистэлэни билэллэрэ.
Подпольщиктар, разведчиктар —
Көстүбэт фронт сэрииһиттэрэ
Қиевинэн, Минскэйинэн
Киэҥник сураҕырбыттара,
Краснодон куоракка
Албан аатырбыттара,
Муннааһынна, доппуруоска
Мургуннук туттубуттара.
Подпольщиктар, разведчиктар
Көстүбэт фронт сэрииһиттэрэ
Көрөр харах кыраҕылара,
Истэр кулгаах чуордара –
Толоруллубаты да толороллоро,
Толлубакка олороллоро,
Оҥоруллубаты да оҥороллоро —
Оннук өстөөҕү охсоллоро.
Аким Кондратьев
КРЫЫМЫНАН, ОДЕССАННАН
Эһиги –
Эр санаалаах саллааттар,
Эһиги –
Эрдээх, хорсун моряктар,
Өргөстөөх үҥүү күүһүнэн
Үрүҥнэри кыйдаабыт
Аҕалар олуктарынан үктэнэн,
Уот буурҕаны ааттанаҥҥыт,
Сиваш сибиниэс долгуннарын
Силэйэ астараҥҥыт
Крым кэрэмэн кыраайын
Қырыыстан быыһаабыккыт.
Эһиги –
Эр санаалаах саллааттар,
Эһиги –
Эрдээх, хорсун моряктар,
Умайар уунан, хонуунан
Утарыта кимэҥҥит,
Уоттаах утарсыыны булгүрүтэн,
Фашистары кэрдэҥҥит,
Одессаттан үүрэҥҥит,
Олохтоохтору үөрпүккүт,
Олох күнүн күндээрдэҥҥит
Олоҥхо дьолун көрбүккүт
Эһиги —
Эр санаалаах саллааттар.
Эһиги –
Эрдээх, хорсун моряктар,
Крыымынан, Одессанан
Кыһыл былааһы тэлээрдэн
Қырыктаах кыргыһыынан
Көҥүл уотун күндээрдэн,
Кыа хаанын кэспиккит,
Кыайыыга баран испиккит.
Аким Кондратьев
БОСХОЛОММУТ ПОЛЬШАҔА
Хаанынан устубут Польшаны
Хабалаттан быыһыырга,
Уордаах, хабыр хапсыһыыны
Уталыппакка саҕалыырга,
Совет сирин сэриитэ
Ситэри бэлэмнэммитэ: —
Утарсар уоттаах кирбиилэри
Урусхаллаан туораабыта,
Өстөөх хардары кимиилэрин
Өргөһүнэн умсарбыта.
Үгүс, ыар сүтүгүнэн,
Сүүһүнэн тыһыынча сиэртибэнэн
Үрүҥ тыына өрүһүллүбүтүн
Поляк өйдүүр өрүүтүн:
Нуучча норуотугар махталын
Иһирэх тылынан этэр,
Tөpөөбүт буоругар тапталын
Төлөнүн кытта иҥэрэр,
Биһигинниин биир санааланан
Иһэр бигэтик хардыылаан.
Қуттал суоһаары гыннаҕына,
Қуруук бэлэммит өйөһөргө,
Өстөөх өһүөнүнэн ыктаҕына,
Өрүү бэлэммит көмөлөһөргө:
Ол иһин мэлдьи иллээхпит,
Ол иһин эйэҕэ эрэллээхпит!
Аким Кондратьев
ҮЛЭ АЛБАН ААТА
Киһи үтүө аналын
Қиэргэтэр Үлэ бэйэтэ,
Үлэ Албан аатын
Үрдэтэр үлэ Қиһитэ.
Стахановецтар, ударниктар
Ытыктанар ааттара
Қыргыс да толоонугар
Атаакаларга сылдьыһара.
Сэрии дьэбир көрдөбүлэ…
Сэллээбэт айар Үлэ.
Саллаат — улуу үлэһит —
Ол иһин чулуу сэрииһит…
Бүгүн Үлэ Геройдара
Уҥа флангаҕа иһэллэр,
Саҥа тутуу сулустара
Сандаарыйа күөдьүйэллэр.
Стахановецтар, ударниктар
Ытыктанар ааттарыгар —
Ыччаттар бэриниилээхтэр,
Знамяны илдьэ иһэллэр.
Коммунистыы Үлэ кыайыытыгар
Күннэтэ айанныыбыт,
Үлэ Албан аатыгар
Үйэлээх былааһы анньабыт!
Макар Хара
УОТ БИҺИЛЭҔИ УРУСХАЛЛААҺЫН
Уот биһилэҕинэн эргиллибит
Улуу Ленин куората
Охсуһа, айа олорбута:
Кыайыыга бүк эрэммит
Кыраммыт өстөөх бииһин
Кырган тохтоппута,
Сытыы ардай тииһин,
Сынтарыта охсубута.
Шостакович симфониятын
Суостаах дорҕоонунан,
Кыракый Таня кыысчаан
Кылыс тыллаах суругунан
Киһи аймах дууһатынан
Кимиэлээхтик долгутан,
Революция куората
Өркөн набааты дуораппыта…
Уот биһилэҕи урусхаллаабыт
Ураты үөрүүлээх күҥҥэ,
Улуу куораты уруйдаабыт
Уһулуччулаах кэмҥэ,
Аан дойду сүгүрүйбүтэ
Албан ааппыт символыгар,
Сүрэҕин сылааһын биэрбитэ
Сүдү нуучча норуотугар.
Аким Кондратьев
СТАЛИНГРАД ЫТЫК AATA
Күнүстэри-түүннэри
Күүдэпчилэнэ силлэрэр,
Көй үгүс сэриилэри
Күдэн гынан көтүтэр,
Сталинград аттынааҕы
Ынырыктаах кыргыһыыга
Өстөөх сырҕан адьырҕатын
Сталинград ытык аата
Сир үрдүгэр тарҕаммыта:
Самнан сыппыт норуоттар
Саргыларын көтөхпүтэ,
Көҥүл иһин охсуһар
Күннээх санааҕа көҕүппүтэ –
Сталинграт ытык аата
Кыайыыга пароль буолта.
Саҥа сэриинэн айаҕаланан,
Сата баһын тардааччылар,
Санаан Сталинград аттын,
Фашист ордата самныытын.
Атомнай алдьархайынан
Аан дойдуга суоһааччылар,
Умна сорунумаҥ букатын
Сталинград ытык аатын!
Аким Кондратьев
ВЕНГРИЯ САРСЫАРДАТА
Чаҕылхай күннэрин сүтэрэн,
«Чардаш» үҥкүүлэрэ уурайан,
Сарсыарда саһарҕа тэтэрэн,
Сандаарарын ыраланан,
Венгрия норуота
Бэрт эрэйинэн олорбута.
Иһиллииллэрэ күн тура
Илин этиҥ этэрин,
Үөрүүлэригэр умналлара
Үөр фашист кэтиирин…
Күүтэллэрэ эрэнэн
Ньургун нуучча бухатыырын.
Хаайбыт өһөх хараҥаны
Хааннаах батаһынан силэйэн,
Қэтэһиилээх сарсыарданы
Венгрияҕа үүннэрэн
Қиирбитэ нуучча сэриитэ
Тимир Ньиргиэргэ тирэнэн…
Кыайыы уhун сарсыардатын
Қыһыл көмүс сардаҥата
Венгрия саргытын
Үйэ тухары сырдатта:
Доҕордоһуу кутаатын
Дьон сүрэҕэр уматта.
Аким Кондратьев
КҮН СИРИН КӨМҮСКЭЛИГЭР
Күн төрөөбүт
Көмүс хайатын –
Көҥүл биһигин –
Күммүт сирин
Күүстээх бухатыыр —
Советскай Армия да
Қичэллээхтик маныыр.
Халаанньыт биистэрэ,
Хараҥанан салтан,
Хааннаах ыһыаҕы
Халыталларын босхоҥ,
Хайҕаллаах бухатыыр –
Советскай Армия
Халлааны, муораны
Қыратык маныыр.
Батастаах кэлбити
Батаска түһэрэр,
Сэриинэн киирбити
Сир ийэттэн сиппийэр
Күн айыы бухатыыра –
Советскай Армия
Үйэни, үлэни
Эрэллээхтик маныыр!
Аким Кондратьев
ХОҺУУН, ХОРСУН ДЬАХТАЛЛАР
Қэргэннэрин, оҕолорун солбуйаннар,
Тракторы салайаннар,
Сир хорутан, сиэмэ ыһан,
Быстыбат быйаҥы баһан,
Хоһуун, кэрэ дьахталлар,
Хотуулаахтык үлэлээннэр,
Қыайыыны уhансар
Қыһаны умаппыттара.
Илиилэригэр саа тутаннар,
Илбистээхтик кыргыһаннар,
Ийэ сир хорсун кыргыттара
Иэстэһии этиҥин сатарданнар,
Хоодуоттук туттубуттара,
Қыайыы улуу Парадыгар
Қыһыл болуоссат тааһыгар
Хотолдьуһа хаампыттара.
Хоһуун, хорсун дьахталлар
Холобура суох тулуурдарыгар
Үтүө тыллар анаммыттар
Үйэ сүппэт летопиһыгар:
— Сүрэххит сылааһыгар,
Суобаскыт ырааһыгар —
Барытыгар махтал,
Бараммат итии таптал
Аким Кондратьев
КЕРЧЬ ГЕРОЙДАРА
— Керчь кириэппэс буолуохтаах
Қим да ылыа суохтаах,
Қиппэтик туруох тустаах,
Қыһыллары тутуохтаах! —
Гитлер суhал дьаһаллара
Кэллэр кэлэ тураллара:
Оборона бөҕөргүүрэ,
Охсор уота күүһүрэрэ.
Халлаан саҥа сырдыыта
Қанонада саҕаламмыта,
Сир ынчыктаан ылбыта
Титирэстии салҕалаабыта…
Қимэн иһэр сыаптары
Кириэстии уот көрсүбүтэ,
Ыта сытар фашистары
Ыстаал ыстыык үөлбүтэ…
Кэрэ бэйэтэ кэбилэммит
Керчь буруолуу сытара:
Абанан-сатанан сэбилэммит
Армия өстөөҕү кыргaрa…
Керчь куорат геройдара
Киэргэтэллэр дойдуларын,
Қэҥэтэллэр ыччаттара
Кинилэр улуу дьыалаларын.
Аким Кондратьев
ПАРТИЗАННАР
Өстөөх киирэн испитэ,
Өҥ сирбитин тэпсибитэ,
Оҕо хаанын испитэ,
Харах уутун кэспитэ.
Партизанныы барарга
Партия ыҥырбыта,
Ыт фашиһы кыргарга
Ыллыктаан ыйбыта.
Белоруссия тыалара
Биирдэ өрө түллүбүттэрэ:
Тимир суол састааптара
Дэлбэритэ тэппиттэрэ.
Украина ойуурдара
Уотунан көрсүбүттэрэ,
Улахан, кыра куораттара
Онно эбэн биэрбиттэрэ.
Ковпак уонна Вершигора
Дьоhун, дохсун ааттара и
Дойду, сир үрдүнэн
Дуораһыйбыттара иһиллэн.
Партизан иэстэһэр илиитэ
Ханна баҕарар тиийэрэ:
Бэлэмнээбит иитиитэ
Бириигэбэри ситэрэрэ…
Партизанныы барарга
Партия ыҥырыытын
Биир киһилии толорбуттарга —
Биллэр, биллибэт геройдарга
Аныыр норуот махталын,
Ахтар ытык ааттарын.
Аким Кондратьев
САХА СИРИН ГЕРОЙДАРА
Саха сирэ
Саҥа төрөөбүт ыччаттарын
Сааскы сарыалынан саататан,
Сайаҕас санаалаабыта,
Сайыҥҥы куйааһынан угуттаан,
Саамал кымыһынан утахтаан,
Сатыылаабат саргылаабыта,
Күһүҥҥү өҥүнэн күндүлээн
Күүстээх бэйэлээбитэ,
Қыһыҥҥы тымныытынан
Кытаанах санаалаабыта.
Саха ол уолаттара
Кырыктаах сэрии будулҕаныгар,
Олоҥхо бухатыырыныы,
Охсуhан аатырбыттара:
Днепр тимир баалыгар
Тимирбэккэ тахсыбыттара,
Өстөөх хорук тымырыгар . .
Өргөс буолан сааллыбыттара,
Өлүүнэн тибиирэр бүлүмүөтү
Өлбөт сүрэхтэринэн бүөлээбиттэрэ,
Фриц бөдөҥүн, үтүөтүн
Бэргэн ытыынан итигэстээбиттэрэ…
Түөстэригэр көмүс сулустаах
Төрөөбүт буордарыгар төннүбүттэрэ,
Хорсун быһыы киэн сурахтаах —
Геройдарын чиэстээн көрсүбүттэрэ.
Бүгүн кинилэргэ тэҥнэhээри
Бүтүн көлүөнэ үөрэнэр,
Махталын үлэнэн этээри
Баараҕай күүһүн көрүнэр…
УРУЙ БУОЛЛУН БУОЙУТТАРГА
Уйгуну-быйаҥы уһансар,
Дьолу-соргуну тосхойор,
Эйэни-көҥүлү чүөмчүлүүр
Биһиги Ийэ дойдубут
Иллээх олоҕун аймааннар
Идэмэрдээх фашистар —
Уоран-талаан кииртэрин, —
Өлбөт-сүппэт дьылҕалаах,
Ньыгыл сомоҕо күүстэрдээх
Хорсун-хоодуот буойуттар
Сындалыйбат күүһүнэн
Үҥүүгэ-үөрбэҕэ түһэрэн
Ийэ сиртэн сиппийэн,
Өстөөх үөрүн өһөрөн —
Кыайыы өрөгөй былааҕын
Бары дойду үрдүнэн
Кылбаарыта тэлээрпит
Улуу Кыайыы күннэрэ
Түөрт уон сыла туолуутун
Уруйдаахтаан туойабын,
Уруй буоллун буойуттарга,
Айхал буоллун аҕаларга!
Екатерина Захарова
УЛУУ КЫАЙЫЫНЫ УРУЙДУУБУН
Дьэ-буо!
Дьоллоох-соргулаах олохтоох
Дьон аймахтарым, истиҥ эрэ.
Ааһан баран өйдөөтөххө,
Аан ийэ дойдум барахсан,
Айгыр-силик киэргэли кэтэн,
Алыс да тупсан турдаҕына,
Түөрт уон биирис сыл
Түүнүн үөһүн күлүктэнэн,
Түүлээх сүүһүн көрдөрөн,
Үс түллэр хара холоругу,
Үрдүбүтүгэр түһэрэн,
Итии хааны илбистэнэн,
Ийэ сирбит киэлитигэр
Илэ сиэхсит Гитлер үөрэ
Түөкүннүү уоран түспүтэ.
Түллэр бааллыы онуоха туран
Сүүһүнэн омук ньыгыл кэккэлээх
Советскай норуоппут күүрэн турбута.
Ыраах Сахабыт сиригэр
Ыксаллаах ыҥырыы набаата буолта.
Хотууру отуоска туруораммыт,
Хонууттан хомуллан барбыппыт.
Үс үөстээх-сүрүннээх
Үллэр Бүлүүнэн устан,
Өлүөнэ эҥсиллэр долгуннарын
Өксөйөн, өрүтэ тыыран,
Кыргыһыы кытыастар уотугар
Кыттыһа тиийбиппит.
Тэргэн ый тэтэрэр банаардаах
Тэгил сир халлаанын анныгар
Түөрт төгүрүк түллэр сыл
Түөкүн фашистыын күөн көрсүбүппүт.
«Хаан-хааҥҥа!», «Өлүү-өлүүгэ» дэһэр
Хабараан күннэрэ этилэр.
Өргөстөн чаҕыйан турбакка,
Өлөртөн чугуйан хаалбакка,
Куйаары хамсатар-дьалкытар.
Кутаа уот буурҕаны түһэрэн,
Өстөөрү, өтөҕөр бүдүрүтэн,
Өргөскө өтөрү түһэрбиппит.
Иккиһин эргиллибэтин диэн
Илбистээх иинигэр иҥнэри аспыппыт.
«Ураа!» дэһии этиҥнии ньиргийбитэ,
Урааҥхайдыы «уруй» кытта иһиллибитэ,
Кыайыы кыһыл знамята
Кыырай халлаан кырсыгар
Кыыһар сардаҥалыы кыыспыта.
Ол күн өрөгөйдөөбүтэ
Отут сыла туолуутугар
Улуу бухатыыр норуокка
Уруй-айхал туойабын,
Эйэ дьылҕатын көмүскээн
Эркээйилээн илдьэн иһэр
Коммунист партия сирдьиппитигэр
Кырдьаҕас саллаат бэйэм ааппыттан
Барҕа махтал тиэрдэбин,
Бар дьоммор эмиэ сүгүрүйэбин –
Улуу үбүлүөйүнэн
Уруй-айхал, уруй-тускул!
Илья КОНСТАНТИНОВ.
норуот ырыаһыта, фронтовик